Dự toán chi khoảng 2,1 triệu tỷ đồng ngân sách năm 2024 cho 9 lĩnh vực

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính thông tin tại chương trình kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV chiều ngày 23/10, thu ngân sách nhà nước năm 2024 dự toán là 1.700,9 nghìn tỷ đồng, tăng 80,1 nghìn tỷ đồng (khoảng 5%) so với dự toán và ước thực hiện năm 2023. Cùng với đó, tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước đạt 15,3% GDP.

Dự toán của năm 2024 được dựa trên dự tính tiếp tục triển khai mức thuế bảo vệ môi trường đối với mỡ nhờn, xăng dầu và những khoản hụt thu do tiếp tục triển khai giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng trong nửa đầu năm sau.

Kinh tế tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng dự toán toán thu vẫn khả quan

Dự toán thu nội địa đạt 1.444,4 nghìn tỷ đồng, tăng 86,3 nghìn tỷ đồng so với ước thực hiện năm 2023, chiếm khoảng 84,9% trong tổng thu cân đối ngân sách nhà nước. Trong đó, 1.085,2 nghìn tỷ đồng là thu nội địa từ hoạt động sản xuất kinh doanh, đã tăng 3,4% so với ước thực hiện năm 2023.

Thu dầu thô chiếm 2,9% tổng thu cân đối ngân sách nhà nước khi đạt 46 nghìn tỷ đồng, trên cơ sở sản lượng khai thác 8,3 triệu tấn, giá dầu dự toán 70 USD/ thùng.

Đối với hoạt động xuất nhập khẩu, thu cân đối khoảng 204 nghìn tỷ đồng, chiếm 12,4% trong tổng thu cân đối ngân sách nhà nước. Trong đó, chi hoàn thuế VAT 171 nghìn tỷ đồng, dự toán thu 375 nghìn tỷ đồng, tăng 5,6% so với ước thực hiện năm 2023.

Theo đó, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu năm 2024 được giao cao hơn 9 nghìn tỷ đồng, ứng với 5% so với ước thực hiện năm 2023. Trong khi, thấp hơn đáng kể so với dự toán năm ngoái, giảm hơn 35 nghìn tỷ đồng (-15%); thu viện trợ khoảng 6,5 nghìn tỷ đồng.

Theo lãnh đạo Bộ Tài chính, mức dự toán này là khả quan trong bối cảnh kinh tế xã hội trong nước và quốc tế còn nhiều rủi ro.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhận định, phương án dự toán thu tăng 5% so với số ước thực hiện năm 2023 là khá tích cực khi tăng trưởng kinh tế dự kiến đạt 6-6,5% còn lạm phát ở mức 4-4,5%.

Thế nhưng, thu ngân sách nhà nước vẫn chứa yếu tố rủi ro, thiếu tính bền vững bởi thu từ đất có mức tăng cao.

Lưu ý nguồn để cải cách tiền lương

Bội chi ngân sách nhà nước năm 2024 bám sát mục tiêu kế hoạch 5 năm theo nghị quyết của Quốc hội, ghi nhận 399,4 nghìn tỷ đồng, bằng 3,6% GDP. Các chỉ tiêu nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài của quốc gia, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ đến cuối năm 2024 nằm trong phạm vi cho phép của Quốc hội.

Tổng chi cân đối ngân sách nhà nước năm 2024 sẽ là 2.119,4 nghìn tỷ đồng nếu tính cả số thu chuyển nguồn cải cách tiền lương còn dư sang bố trí dự toán chi năm 2024 của một số địa phương (khoảng 19 nghìn tỷ đồng).

Được xây dựng chặt chẽ theo pháp luật quy định, dự toán chi ngân sách nhà nước ưu tiên bố trí chi đầu tư, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên chưa thực sự cấp thiết, nhằm đảm bảo nghĩa vụ chi trả nợ lãi, dự phòng, viện trợ, dự trữ quốc gia.

Như vậy, dự kiến chi ngân sách nhà nước bố trí vào các lĩnh vực sau.

Một là, dự toán chi đầu tư phát triển là 677,3 nghìn tỷ đồng. Con số này đã tăng 108 nghìn tỷ đồng so với dự toán của năm 2023 (không tính kinh phí bố trí cho chương trình hồi phục năm 2023); chiếm 32,2% trong tổng chi ngân sách nhà nước.

Theo kiến nghị của Chính phủ, nguyên tắc bố trí dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2024, đảm bảo được bố trí tổng chi đầu tư phát triển lớn hơn so với bội chi ngân sách nhà nước cho các nhiệm vụ trong kế hoạch đầu tư công trung hạn theo Luật Đầu tư công cũng như các nhiệm vụ chi đầu tư phát triển khác.

Hai là dự toán cho chi trả lãi là 111,7 nghìn tỷ đồng, tăng 8,8 nghìn tỷ đồng so với dự toán năm 2023, bảo đảm việc chi trả nợ đúng hạn và đầy đủ.

Ba, dự toán chi viện trợ là 2,2 nghìn tỷ đồng, đã tăng 200 tỷ đồng so với dự toán của năm 2023.

Bốn là, dự toán chi dự trữ quốc gia 1,16 nghìn tỷ đồng, bảo đảm triển khai kế hoạch dự trữ quốc gia trong giai đoạn 5 năm 2021-2025.

Năm là, dự toán chi cho cải cách tiền lương trong năm 2024.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng trình lên Quốc hội về khả năng bố trí nguồn thực hiện việc cải cách tiền lương. Theo đó, dự kiến đảm bảo đủ thực hiện cải cách đồng bộ chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ/TW từ ngày 01/7/2024 với dự kiến thu chi ngân sách nhà nước năm 2024 và việc dùng một phần nguồn cải cách tiền lương tích lũy của ngân sách trung ương cũng như các nguồn của ngân sách địa phương.

Theo đó, dự toán chi 55.400 tỷ đồng đối với việc cải cách tiền lương năm 2024, trong đó 48.000 - 49.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương, số còn lại là địa phương.

Sáu là, xử lý bù mặt bằng chi cân đối ngân sách địa phương năm 2024, có một số khu vực có dự toán thu ngân sách địa phương năm sau giảm so với dự toán của năm 2023. Do đó, mặt bằng chi cân đối ngân sách địa phương giảm so với năm 2023, không đảm bảo nguồn lực triển khai các chính sách, nhiệm vụ, chế độ quan trọng theo phân cấp.

Do đó, kiến nghị bố trí ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương với những địa phương này để đảm bảo mặt bằng dự toán chi cân đối ngân sách địa phương năm 2024 không thấp hơn so với dự toán chi cân đối ngân sách địa phương năm 2023, với mức tổng là 19,2 nghìn tỷ đồng.

Bảy là dự toán chi 1.175,7 nghìn tỷ đồng thường xuyên, tăng 3,5 nghìn tỷ đồng so dự toán năm 2023 (chưa có kinh phí tăng thêm để đảm bảo đủ thực hiện mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng/tháng ngay từ đầu năm).

Tám là, bổ sung 100 tỷ đồng vào quỹ dự trữ tài chính, tương đương dự toán của năm 2023.

Chín là dự phòng 57,8 nghìn tỷ đồng cho ngân sách nhà nước, bằng dự toán năm 2023, đảm bảo tỷ lệ theo quy định 2 - 4% tổng chi ngân sách nhà nước theo Luật Ngân sách nhà nước.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách đặc biệt lưu ý về tổng thể thực hiện cải cách tiền lương, cân đối nguồn lực 2024-2026; bảo đảm tính khả thi, lâu dài theo đúng tinh thần của Nghị quyết 27-NQ/TW đến năm 2030. Ngoài ra, cần triển khai các giải pháp đồng bộ để tăng thu ngân sách bền vững, tránh thụ động trong việc bố trí các nguồn lực.

Bên cạnh đó, đề nghị cần có chính sách tiền tệ, tài khóa linh hoạt, có chính sách động viên bổ sung nguồn thu ở giai đoạn tiếp theo.

Theo Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh nhận định về bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, địa phương, đề nghị trên cơ sở tổng mức chi được Quốc hội quyết định, giao Chính phủ rà soát, phân bổ từng nhiệm vụ chi tiết cho từng bộ, cơ quan trung ương, địa phương để đảm bảo tính chặt chẽ, đúng theo quy định. Đồng thời, chịu trách nhiệm về sự cần thiết, tính chính xác của số liệu, tính hợp lệ, đầy đủ, tuân theo định mức, tiêu chuẩn, chế độ chi cũng như các điều kiện giao dự toán, bổ sung, giải ngân.