Giải pháp để ngành yến Việt Nam hướng đến xuất khẩu tỷ đô

Chuẩn hóa để tăng thêm số lượng cơ sở được thị trường Trung Quốc chấp thuận

Ngày 16/10, sau 5 năm đàm phán, Việt Nam chính thức xuất khẩu lô yến chính ngạch đầu tiên sang thị trường Trung Quốc. Đây là cơ hội rộng mở cho cả sản phẩm yến tổ và yến nước. Theo đó, vấn đề đặt ra cho người nuôi yến đó là phải chuẩn hóa để tăng thêm số lượng cơ sở được thị trường Trung Quốc chấp thuận.

Thông tin vui về xuất khẩu này đã khiến ông Phi (xã Vĩnh Ngọc, TP. Nha Trang, Khánh Hòa), một người có 20 năm theo nghề nuôi yến có thêm niềm tin về con đường phát triển. Nhưng từ chỗ chỉ bán trong nước, giờ ra thị trường lớn thì tư duy cũng phải thay đổi. Được biết, ông Phi hiện đã kết hợp với làng yến Mai Sinh để chuẩn hóa các công đoạn.

Ông Phi chia sẻ: "Xây dựng đúng quy chuẩn thì con yến nó mới về ở với mình, chứ xây tự phát bắt chước thì không đúng nữa rồi. Tôi ngày xưa cũng làm như vậy nhưng sau này cũng phải cải tiến hết".

Để nhà yến được cấp mã định danh có thể xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc, các cán bộ kỹ thuật phải thiết lập một quy trình chuẩn từ vệ sinh nhà nuôi yến đến kỹ thuật thu hoạch, lấy mẫu, kiểm nghiệm.

Anh Nguyễn Xuân Viễn - Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật công nghệ nuôi chim yến Khánh Hoà cho biết, định kỳ hàng năm các nhà yến đều được lấy mẫu kiểm nghiệm về mặt dịch bệnh thú y cũng như chất lượng tổ yến được kiểm nghiệm về an toàn vệ sinh thực phẩm.

Để đáp ứng yêu cầu của Nghị định thư với 16 tiêu chí về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Các doanh nghiệp hiện nay chưa được cấp mã cũng đang nỗ lực thay đổi hạ tầng nhà xưởng, chuẩn hóa quy trình vệ sinh của công nhân.

Bên cạnh đó, việc đảm bảo sạch khuẩn, khép kín quy trình chế biến, đầu tư máy móc chế biến cũng là những yếu tố quan trọng để các cơ sở có hy vọng được cấp mã số.

Bên cạnh 2 doanh nghiệp đã được chấp thuận xuất ngạch chính ngạch thì Việt Nam hiện đã có 46 doanh nghiệp được hướng dẫn thủ tục đăng ký xuất khẩu, trong đó có 11 doanh nghiệp nộp hồ sơ lên hệ thống, 9 doanh nghiệp đã hoàn thiện hồ sơ và gửi sang hải quan Trung Quốc đánh giá, 2 doanh nghiệp còn lại đang được xem xét.

Kỳ vọng ngành yến Việt có thể tăng tốc xuất khẩu tỷ đô từ năm tới

Hiện nay, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sản phẩm tổ yến lớn nhất thế giới với nhu cầu khoảng 300 - 400 tấn/năm, chiếm khoảng 80% thị phần toàn cầu.

Với nhu cầu lớn như vậy, Trung Quốc hàng năm phải nhập khẩu lượng lớn yến sào từ các nước khác như Indonesia, Malaysia, Thái Lan... Và đến nay có thêm Việt Nam, do đó, ngay lúc này, nhiều giải pháp đã được thực hiện để ngành yến Việt có thể tăng tốc xuất khẩu tỷ đô kể từ năm tới.

Tại tỉnh Khánh Hòa mới đây đã ghi nhận thêm 1 nhà máy chế biến tổ yến mới đi vào vận hành với mức đầu tư lên đến 70 tỷ đồng nhằm đón cơ hội xuất khẩu năm 2024. Đồng thời, đây cũng là nhà máy tập trung cho các sản phẩm giá trị cao như nước yến, yến tinh chất và yến sào tinh chế. Được biết, giai đoạn 2 của nhà máy có mức đầu tư 150 tỷ đồng, đây sẽ là cơ sở để tăng công suất chế biến cũng như nâng cao giá trị của nguồn nguyên liệu từ 300 nhà yến.

Với 100% công đoạn được làm hoàn toàn thủ công, để có 1 tổ yến thành phẩm cần mất 2 ngày. Kết hợp giá trị dinh dưỡng, 1 tấn tổ yến đang mang lại giá trị xuất khẩu khoảng 200.000 USD.

Kinh nghiệm thực tế từ 2 mặt hàng là chuối và sầu riêng được xuất khẩu chính ngạch đã nhanh chóng có bước phát triển, ngành yến Việt Nam cũng được kỳ vọng sẽ có sự bứt phá trong việc khai thác thị trường và khả năng tiến tới doanh thu 1 tỷ USD từ xuất khẩu không quá xa. Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi Nhà nước, các doanh nghiệp và người nuôi yến cần có những giải pháp tổng thể.

Ông Nguyễn Tấn Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà cho rằng: "Chúng tôi nghĩ Bộ NN-PTNT phải có chính sách quản lý, bảo vệ chim yến thiên nhiên vì hiện nhiều nơi săn bắt chim yến…".

Bà Trịnh Thị Hồng Vân - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Nhà nước MTV Yến sào Khánh Hòa nhận định, nếu không có đủ tiềm lực cũng như không phát triển các nhà yến đúng chuẩn thì những sản phẩm yến tràn lan, nước khác nhập khẩu vào sẽ gây ảnh hưởng đến uy tín, chất lượng của yến sào Việt Nam. Chất lượng yến Việt Nam đứng hàng đầu thế giới nên làm sao để đảm bảo chất lượng này khi mang ra thế giới là điều cần quan tâm.

Không chỉ sở hữu số lượng yến đảo lớn nhất châu Á, tỉnh Khánh Hòa còn có 1.000 nhà yến trên tổng số 24.000 nhà yến của cả nước. Con số này còn tiếp tục tăng trong thời gian tới và đặt ra cho các địa phương là phải có sơ chế chuẩn hóa.

Ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, sắp tới, ngoài những doanh nghiệp được xuất khẩu, còn cần tập huấn kỹ thuật cho người nuôi để đảm bảo truy suất nguồn gốc, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn dịch bệnh, đáp ứng các tiêu chí cao của thị trường. Ngoài ra, phải có hệ sinh thái là doanh nghiệp, hợp tác xã gắn với chuỗi khép kín.

Với lợi thế có 42 trên 63 tỉnh thành có chim yến, cộng thêm điều kiện tự nhiên thuận lợi, Việt Nam đang có nhiều cơ sở để hình thành một ngành công nghiệp về yến. Trên cơ sở luật chăn nuôi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng sẽ quy hoạch để nước ta có những nhà yến với chất lượng tốt nhất và năng suất nhất phục vụ cho việc xuất khẩu ra thị trường thế giới.