Gánh nợ phải trả 3.000 tỷ đồng, giấc mơ IPO với vốn hóa 1 tỷ USD của F88 liệu có thành công?
Năm 2023, F88 lỗ 528 tỷ đồng dù vừa trải qua vòng gọi vốn Series C.
Cầm đồ là một hình thức vay tài chính có lịch sử lâu đời, với ưu điểm là quá trình thẩm định nhanh chóng hơn so với các loại hình vay khác như ngân hàng. Mô hình dịch vụ này đã phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu.
Tại Việt Nam, dịch vụ cầm đồ cũng đã phát triển với tốc độ nhanh chóng, đặc biệt là qua các cửa hàng nhỏ lẻ. Theo số liệu thống kê năm 2022, có khoảng 27.000 cơ sở cầm đồ đang hoạt động tại Việt Nam.
Mặc dù dịch vụ cầm đồ mang lại nhiều lợi ích cho người dân, đặc biệt là những người khó tiếp cận với tín dụng ngân hàng, nhưng nó cũng đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là việc thu hồi nợ. Đây chính là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này gặp khó khăn và kinh doanh thua lỗ.
Tại Việt Nam, F88 là một trong những chuỗi cầm đồ phát triển nhanh, bên cạnh Người Bạn Vàng và VietMoney. Theo Vietdata, tính đến năm 2024, F88 đã sở hữu hơn 800 cửa hàng và điểm giao dịch trên toàn quốc.
Mekong Capital 'rót' tiền vào F88 từ hy vọng thu lãi chục lần như Thế giới di động
Được thành lập năm 2013, F88 nhanh chóng mở rộng mạng lưới của mình, đặc biệt sau cú bắt tay với Mekong Capital và Granite Oak. Nhờ cú hích này, F88 nhanh liên tục mở mới các phòng giao dịch, cửa hàng, cán mốc 100 vào gần cuối năm 2019 trước khi vượt 800 cửa hàng như hiện nay.
Mekong Capital, quỹ đầu tư có khẩu vị ưa thích ở các lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng nhanh. Do vậy, điều khiến giới đầu tư lúc đó bàn tán, là việc vì đâu Mekong Capital lại chọn F88?
Một trong những 'lời giải' cho việc lựa chọn F88 lúc đó của Mekong Capital là kế hoạch rút lui khỏi Thế giới di động sau 10 năm đầu tư và lãi lớn. Năm 2007, Mekong Capital rót 3,5 triệu USD vào Thế giới di động (MWG) khi chuỗi của ông Nguyễn Đức Tài đang dừng lại ở 7 cửa hàng.10 năm sau, 2018, MWG có gần 2.000 siêu thị, cửa hàng. Khoản đầu tư của Mekong Capital cũng được nhân lên với tỷ suất sinh lời đến 57 lần.
Đến với F88, ông Chris Freund, Giám đốc điều hành của Mekong Capital, kỳ vọng "Cùng với mạng lưới rộng lớn các chuyên gia và nguồn lực quốc tế của Mekong Capital, F88 sẽ tiếp tục cải thiện hoạt động của mình và̀ thực hiện thành công kế hoạch mở rộng trên toàn quốc đầy tham vọng”.
F88 kinh doanh thua lỗ, giấc mơ IPO với vốn hóa tỷ đô còn xa
Tuy vậy suất đầu tư của Mekong Capital tại F88 chưa được hái quả ngọt, tình hình kinh doanh của F88 ảm đạm. Năm 2023, F88 đã trải qua một năm kinh doanh đầy thử thách với khoản lỗ lên tới 528 tỷ đồng.
Những năm trước đó, từ 2019-2021 số lãi cũng không quá lớn, đạt từ 17-51 tỷ đồng. Nửa đầu năm 2024, lợi nhuận sau thuế khởi sắc hơn, đạt 89 tỷ đồng.
Tình hình tài chính của công ty không mấy khả quan khi tổng nợ phải trả lên đến xấp xỉ 3.000 tỷ đồng vào cuối quý II/2024, gần gấp đôi vốn chủ sở hữu. Đáng chú ý, trong số này có khoảng 600 tỷ đồng là nợ trái phiếu.
F88 cũng đã phát hành 6 lô trái phiếu với tổng giá trị 350 tỷ đồng vào đầu năm 2024, tất cả đều có kỳ hạn 1 năm và đáo hạn vào tháng 8/2025.
Trải qua chục năm hình thành và phát triển, đến nay F88 có hơn 800 cửa hàng và phòng giao dịch trên cả nước, quy mô khoảng 5.000 nhân viên.
F88 đặt mục tiêu cán mốc 1.000 phòng giao dịch vào năm 2023, tiến tới mức 1.500 phòng giao dịch những năm tới. Doanh nghiệp cũng tính đến chuyện IPO, kỳ vọng vốn hóa đạt 1 tỷ USD, và niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán trong năm 2024.
Mơ lớn, tuy vậy, đã nửa chặng đường đầu tư so với thời gian gắn bó với Thế giới di động, khoản đầu tư của Mekong Capital tại F88 chưa đạt như kỳ vọng.
Kinh doanh ảm đạm, công ty mẹ của F88 là Đầu tư F88 cũng đã về tay người nước ngoài. Đầu tư F88 thành lập tháng 11/2015, vốn điều lệ ban đầu hơn 31,5 tỷ đồng, trong đó cổ đông ngoại Skydom Pte.Ltd sở hữu 19,11%. Số còn lại do 4 cổ đông trong nước nắm giữ, gồm ông Phùng Anh Tuấn (35,31%), ông Nguyễn Văn Tuyên (4,04%), ông Trần Mạnh Công (6,22% và Ngô Quang Hưng (35,31%).
Sau nhiều lần tăng vốn, thay đổi cơ cấu cổ đông, thông tin ghi nhận tháng 9/2017 cho thấy, toàn bộ 100% vốn cổ phần của các cổ đông cả trong và ngoài nước đều được ủy quyền hết cho Skydom. Pte. Ltd.
Tính đến cuối 2023, F88 biến động mạnh, trong đó có 5 cổ đông ngoại gồm Skydom Pte.Ltd (31,31%); Bronze Blade limited (9,86%); Asia Investment Company S.À R.L (8,46%); Winter Flame Pte.Ltd (5,64%) và James Alan Barron (2,22%).
Những giao dịch thế chấp đặc biệt
Hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực cho thuê tài chính và cầm đồ, nhưng F88 lại có những khoản giao dịch thế chấp, đặc biệt chủ yếu là giao dịch với các cá nhân. Tài sản thế chấp chủ yếu là dùng xe ô tô các loại. Các giao dịch này xuất hiện khá thường xuyên.
Ví dụ, trong tháng 1/2020, F88 đã thực hiện khoản vay trị giá 80 triệu đồng với cá nhân ông Phạm Văn Quân, tài sản thế chấp là chiếc ô ô Huyndai.
Ngày 11/6/2022, có hàng loạt các khoản vay khác với những cá nhân như ông Nguyễn Xuân Nghĩa (tài sản đảm bảo là ô tô Tata TMT Super Ace), ông Võ Hồng Phúc (tài sản đảm bảo là ô tô Huyndai i10 Grand) và ông Ngô Thanh Lộc (ô tô Chevrolet Aveo AT) cùng nhiều cá nhân khác. Các khoản vay này chủ yếu được thế chấp bằng ô tô.
Trong số các giao dịch thế chấp của F88, đáng chú ý nhất có giao dịch với Lendable SPC - một tổ chức tài chính có địa chỉ tại Quần đảo Cayman. Tài sản đảm bảo cho khoản vay này là số dư 2 tài khoản tiền gửi tại ngân hàng Vietinbank CTG - chi nhánh 1 TP HCM.