Cuộc chiến khốc liệt trên thị trường chuỗi cà phê Việt Nam: Liên tục kẻ đến người đi
Mặc dù vấp phải đại dịch Covid-19 và tái cấu trúc mạnh mẽ, song thị trường vẫn chứng kiến nhiều thương hiệu mới tham gia cùng sự mở rộng của loạt “tay chơi” đang hiện hữu.
Trong thị trường F&B vốn rất hấp dẫn, thị trường chuỗi cà phê tại Việt Nam luôn là một “miếng bánh’ lớn. Minh chứng là suốt cả thập kỷ qua, thị trường này luôn thu hút nhiều doanh nghiệp cả trong và ngoài nước cùng nhảy vào khai thác. Mặc dù vấp phải đại dịch Covid-19 và tái cấu trúc mạnh mẽ, nhiều bên rời bỏ “cuộc chơi”, song thị trường vẫn chứng kiến nhiều thương hiệu mới tham gia cùng sự mở rộng của loạt “tay chơi” đang hiện hữu.
Tấp nập kẻ đến người đi
Theo báo cáo từ Euromonitor cho biết, cuối năm 2022, thị trường chuỗi cà phê Việt Nam có quy mô khoảng 1 tỷ USD/năm. Trong khi đó, thống kê của Q&Me cho thấy, tính đến tháng 3/2023, số lượng cửa hàng của 14 thương hiệu chuỗi cà phê nổi bật nhất Việt Nam cũng ghi nhận tăng thêm 133, đạt con số 1.657 cửa hàng trên toàn quốc so với năm trước.
Đáng chú ý, cuộc cạnh tranh này không chỉ bao gồm những “ông lớn’ có sức ảnh hưởng mạnh mẽ suốt nhiều năm qua như Highlands Coffee, Starbucks Vietnam, Trung Nguyên, The Coffee House, Phúc Long,... mà còn xuất hiện thêm nhiều cái tên mới cả trong và ngoài nước.
Có thể kể đến, hồi đầu năm nay, các tín đồ cà phê tại Sài Gòn dậy sóng với sự gia nhập của %Arabica - một thương hiệu đến từ Nhật Bản. %Arabica đã lựa chọn vị trí “đại bản doanh” tại khu vui chơi của giới trẻ là chung cư số 42 Nguyễn Huệ (Quận 1, TP. Hồ Chí Minh) cùng với chiến lược truyền thông rộng rãi. Mỗi ngày, %Arabica đón hàng dài lượt khách xếp hàng đợi. Không chỉ vậy, thương hiệu này còn thu hút sự quan tâm của giới trẻ vì trước đó đã có mặt ở nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan,...
Hay như trước đó, một thương hiệu nổi tiếng của Thái Lan là Cafe Amazon cũng đã ra mắt tại Việt Nam với một kế hoạch đầy tham vọng. Thậm chí, các thương hiệu trẻ tuổi như Rang Rang Coffee, Katinat,... đã và đang phát triển nhanh chóng.
Mới đây, chuỗi K Coffee của “vua tiêu” Phan Minh Thông - Chủ tịch HĐQT CTCP Phúc Sinh còn “tiết lộ” sẽ mở tới 100 cửa hàng phủ sóng khắp Việt Nam, tức quy mô tăng gần 10 lần so với hiện tại.
Nhận định về thị trường chuỗi cà phê tại Việt Nam hiện nay, ông Phan Minh Thông cho rằng dư địa vẫn còn nhiều, người đến kẻ đi. Tuy nhiên, chất lượng sản phẩm tốt là chưa đủ cho một bài toán kinh doanh hoàn chỉnh, bền vững trong mảng chuỗi cà phê. Theo ông Thông, điều đáng buồn là nhiều bên đang gánh lỗ, trong khi những “tân binh” dù đến với thị trường với sự “hớn hở” cùng sản phẩm chất lượng, nhưng họ đang đi chưa đúng xu hướng.
Vị lãnh đạo Phúc Sinh cho rằng, các chuỗi mới không có sự kết nối với trồng trọt, chủ chăm chăm vào sáng tạo sản phẩm. Trong khi điều này đi ngược với xu hướng thị trường thế giới cũng như Việt Nam. Riêng chuỗi K Coffee của Phúc Sinh hiện đang lấy nguồn từ diện tích nông trại Phúc Sinh (chiếm khoảng 5% đầu ra).
Trên thực tế, thị trường chuỗi cà phê tại Việt Nam đã chia tay không ít “đại gia”. Điển hình là dự án Chuk Chuk của ông chủ Tập đoàn KIDO - Trần Lệ Nguyên. Dự án này từng được ví như “Starbucks Việt Nam”, nhưng chỉ sau 1 năm triển trai, KIDO đã phải sớm khép lại giấc mơ ấp ủ những 20 năm này (sau này đổi tên thành Chuk Coffee & Tea).
Với kế hoạch ra mắt khá bài bản, thậm chí ông Nguyên từng nhấn mạnh Chuk Chuk sẽ có lãi ngay trong năm đầu. Dự kiến năm 2023 có trên 100 điểm bán, doanh thu ước đạt hơn 1.200 tỷ đồng, đến năm 2025 có khoảng 1.000 cửa hàng với doanh thu hơn 7.800 tỷ đồng. Thế nhưng, trong kinh doanh không ai nói trước được điều gì, tháng 7/2022, Chuk Chuk âm thầm đổi tên thành Chuk Coffee & Tea, trước khi thông qua ý kiến cổ đông sẽ thoái hết vốn tại TTV vào cuối năm.
Trước đó, thị trường này cùng từng “tiễn: nhiều tên tuổi ngoại quốc như NYDC - New York Dessert Café, Gloria Jean's Coffees, Espressamente Illy... lý do bởi kinh doanh không hiệu quả.
Người ở lại trải qua sóng gió
Một số ông lớn khác còn trụ lại thị trường như Trung Nguyên Legend, The Coffee Bean & Tea Leaf, nhưng nhiều năm nay không có động thái mở rộng. Hay các thương hiệu có vị thế nhất định trên thị trường như Highland, The Coffee House, Phúc Long, PhinDeli… cũng phải trải qua một năm đầy sóng gió.
Đơn vị áp đảo về quy mô tại phân khúc tầm trung là Highlands, trong năm qua cũng vướng phải “scandal” sau thông tin tăng giá. Trong khi đó, The Coffee House dường như phải tất tả chạy theo xu hướng. Với PhinDeli, hồi cuối năm 2021 chấp nhận lời mời gia nhập hệ sinh thái của Nova Group (trước đó từng từ chối lời đề nghị của Kido). Những tưởng 2022 sẽ là năm “lột xác”, nhưng đến nay những biến động tại Nova đang kéo PhinDeli chậm lại với công cuộc tái cấu trúc.
Tuy vậy, không thể phủ nhận một điều rằng chuỗi cà phê vẫn là một thị trường sôi động. Dữ liệu từ nền tảng SocialHeat của YouNet Media cho thấy, từ ngày 1/1 – 14/6/2023, có đến 7,1 triệu tương tác và 704.639 thảo luận xoay quanh hơn 25 thương hiệu chuỗi cà phê tại Việt Nam được tạo ra trên các nền tảng mạng xã hội. Trong đó, top 10 thương hiệu dẫn đầu tạo ra 699.486 thảo luận, chiếm hơn 76% thảo luận toàn ngành.
Dẫn đầu với 272.620 thảo luận, chiếm gần 39% thị phần top 10 là Highlands Coffee. Kế đến là The Coffee House với 120.046 thảo luận, chiếm gần 17% thị phần. Bám sát phía sau là The Coffee House là Phúc Long Coffee & Tea với 120.017 thảo luận. Top 3 thương hiệu này đã chiếm tới 73% thảo luận của toàn top 10.
Đáng chú ý, “ngôi sao mới” là Katinat Saigon Kafe bất ngờ vượt qua “gã khổng lồ” ngành đồ uống đến từ Mỹ là Starbucks để lọt vào top 4 thương hiệu chuỗi cà phê được quan tâm nhất mạng xã hội với 47.843 thảo luận.