TS. Nguyễn Đình Cung: Có 3 “điểm yếu” mang tính cơ cấu của nền kinh tế

Chia sẻ ở Diễn đàn Kinh tế - xã hội Việt Nam vào chiều ngày 19/9, TS. Nguyễn Đình Cung đánh giá năm 2023 là một năm đầy khó khăn và thách thức dù cho giữ vững được kinh tế vĩ mô tuy nhiên nền kinh tế vẫn còn bộc lộ nhiều điểm yếu mang tính cơ cấu.

Đầu tiên chính là nền kinh tế phân mảng: đầu tư nước ngoài, tư nhân cũng như doanh nghiệp nhà nước tuy nhiên lại không liên kết và không tạo thành nền kinh tế thống nhất.

Thứ hai đó là nền kinh tế mở, mức độ hội nhập của doanh nghiệp tư nhân trong nước thấp, không tận dụng được hội nhập kinh tế quốc tế mang lại cũng như chưa đóng góp tốt hơn cho tăng trưởng cũng như thịnh vượng quốc gia.

Thứ ba đó là thể chế kinh tế không còn phù hợp để có thể huy động cũng như sử dụng nguồn lực có hiệu quả tạo ra sự bứt phá tăng trưởng. TS. Nguyễn Đình Cung cũng dẫn chứng Quốc hội liên tục phải ban hành thể chế đặc biệt cho địa phương cũng như địa phương muốn điều này càng ngày càng nhiều, rồi các chính sách đặc thù thí điểm cho dự án quan trọng quốc gia. Ông Cung nêu: “Đây là điểm yếu nhất của nền kinh tế Việt Nam”.

Và câu hỏi đặt ra làm làm thế nào để có thể huy động được nguồn lực nội sinh của doanh nghiệp?

Theo TS. Nguyễn Đình Cung, ở trong giai đoạn khủng hoảng thì doanh nghiệp luôn phải ưu tiên tồn tại cũng như vượt khó khăn thông qua tái cơ cấu và giảm chi phí.

Trong cái khó ló cái khôn, có nhiều doanh nghiệp đã chớp được cơ hội tuy nhiên Nhà nước cần hỗ trợ để cho doanh nghiệp vượt khó được thành công. Cụ thể, TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng cần phải ổn định kinh tế vĩ mô, cải cách cải thiện môi trường kinh doanh và tạo thuận lợi tối đa, giảm chi phí tuân thủ.

Mặt khác thì cũng cần giúp cho doanh nghiệp có thể giảm chi phí như là giảm lãi suất, giảm phí, thuế, miễn phí miễn thuế giúp cho doanh nghiệp giảm được chi phí, mặt khác tăng cầu tiêu dùng. Những giải pháp này đều đã và đang được thực hiện, tuy nhiên vấn đề cần làm đó chính là phát triển một cách nhất quán, mạnh mẽ, mức độ cao hơn để có thể bù đắp được khó khăn cho doanh nghiệp.

TS. Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh: “Niềm tin vô cùng quan trọng, để doanh nghiệp tin được thì nói phải đi đôi với làm, văn bản chính sách phải thực thi đúng như thế. Những nhà lãnh đạo, trong mọi trường hợp hay là tại diễn đàn như hôm nay, có phát biểu chạm đến trái tim, khích lệ tinh thần đầu tư, nghĩa là làm cho doanh nghiệp máu đầu tư, vượt qua được khó khăn”.

Cung theo vị chuyên gia này, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, tuy nhiên thực tế quá trình hội nhập có phần nào chậm lại, có thể có đứt gãy và thay đổi được định hướng. Những nước phát triển đang thay đổi tư duy, củng cố nền tảng và tăng tính tự lực, tự cường để từ đó thay đổi chuỗi cung ứng.

Ngoài ra thì xu thế mới về tăng trưởng xanh, chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn,... cũng trở thành tiêu chuẩn, quy chuẩn của sản xuất, tiêu dùng. Chính vì thế mà để duy trì tăng trưởng xuất khẩu sẽ đòi hỏi các doanh nghiệp trong nước sẽ phải thay đổi.

Và theo TS. Nguyễn Đình Cung, không thể tiếp tục dựa trên lợi thế chi phí thấp mà phải đầu tư để có thể đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất và chuyển đổi sản xuất nhanh hơn, tuần hoàn, giảm phát thải.

Song song với đó là phải đa dạng hóa thị trường, tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi tối đa cho xuất khẩu, khuyến khích đổi mới sáng tạo và áp dụng khoa học công nghệ. Đổi mới sáng tạo cũng phải trở thành động lực nội sinh của doanh nghiệp để cho doanh nghiệp có thể thực sự có động lực đổi mới.

Có liên quan đến các chính sách hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ KH - ĐT Trần Quốc Phương cho hay, Nghị quyết 43 của Quốc hội ban hành đã phát huy tích cực và tập trung vào nhóm chính sách tài khóa, tiền tệ cũng như nhóm chính sách khác, chính sách đảm bảo an sinh xã hội cũng như đầu tư kết cấu hạ tầng.

Những chính sách điều chỉnh khoản nợ cũng như giãn cách thời gian trả nợ, chính sách tài khóa cũng được áp dụng một cách nhanh chóng và dễ đi vào cuộc sống như là giảm thời gian nộp những loại thuế và phí, giãn, hoãn các khoản thuế và phí,... nhờ thế mà tạo dòng tiền cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó thì các chính sách khác như an sinh xã hội, tạo việc làm cũng giúp cho doanh nghiệp giữ chân người lao động. Song song với đó là chính sách đầu tư kết cấu hạ tầng quy mô lớn tạo ra không gian phát triển mới, thúc đẩy việc đầu tư.

Tố Tố