Chính phủ: Chưa thể bỏ trần giá vé máy bay

Bỏ trần sẽ không có công cụ điều tiết giá

Chính phủ vừa có tờ trình gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật Giá (sửa đổi). Đối với việc định giá, một trong những vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm nhất là việc quy định giá tối đa (giá trần) và giá tối thiểu (giá sàn) đối với dịch vụ hàng không nội địa (vé máy bay).

Chính phủ đã quy định giá dịch vụ vận tải hành khách nội địa là một trong 42 mặt hàng Nhà nước định giá. Mặt hàng này được giao cho Bộ Giao thông vận tải quản lý và quy định giá tối đa.

Tại các phiên thảo luận trước đó, có ý kiến đề nghị không quy định mức giá trần, nhưng cũng có một số ý kiến cho rằng cần nghiên cứu quy định cả giá sàn với dịch vụ này, tức là tiếp tục áp dụng khung giá như quy định hiện hành.

Về vấn đề này, Chính phủ cho rằng báo cáo tổng kết Luật Hàng không dân dụng Việt Nam đã có đánh giá chi tiết và dự thảo Luật Giá đã hoàn chỉnh cơ chế định giá mặt hàng này theo hướng chuyển từ quy định khung giá sang quy định giá trần, tức bỏ quy định về giá sàn.

Theo Chính phủ, nếu tiếp tục bỏ cả giá trần vé máy bay thì sẽ không còn công cụ để điều tiết giá với vé máy bay. Đây là vấn đề thay đổi lớn, thay đổi một chính sách quan trọng, so với việc bỏ giá sàn đã được đánh giá rất kỹ nên chưa có cơ sở để bỏ quy định này.

"Nếu bỏ giá trần sẽ dẫn tới không còn công cụ điều tiết giá với dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa", báo cáo giải trình của Chính phủ nêu.

Ngoài ra, dịch vụ hàng không nội địa là dịch vụ thiết yếu, tác động tới đời sống người dân, sản xuất, kinh doanh. Nếu bỏ giá trần, các hãng sẽ đưa ra giá vé rất cao, nhất là một số tuyến cạnh tranh sẽ hạn chế vé trong giai đoạn cao điểm. Điều này có thể ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng, tác động tiêu cực xã hội.

"Với mặt bằng thu nhập bình quân của người Việt hiện nay, giá vé tăng cao sẽ làm giảm mức độ tiếp cận dịch vụ hàng không của người dân. Do đó, khi chưa đánh giá tác động thì chưa đủ căn cứ bỏ giá trần vé máy bay", báo cáo của Chính phủ nhấn mạnh.

Về dài hạn, theo Chính phủ, khi thị trường có nhiều hãng tham gia, cạnh tranh thực chất bằng vé giá rẻ, chất lượng dịch vụ và hành khách được quyền chọn mức giá theo nhu cầu, khả năng chi trả, khi đó mới phù hợp để bỏ trần giá vé.

Tuy nhiên, trần giá vé máy bay nội địa không thay đổi 8 năm nay và Bộ Giao thông Vận tải dự kiến tăng mức trần từ quý II hoặc quý III với mức tăng trung bình 3,75% so với hiện tại.

Dự kiến Luật Giá (sửa đổi) sẽ được Quốc hội thảo luận lần hai tại kỳ họp khai mạc ngày 22/5.

Các hãng hàng không: giá trần đã hết vai trò lịch sử

Kiến nghị bỏ trần giá vé máy bay từng được giới chuyên gia, doanh nghiệp đưa ra nhiều lần trước đây. Đầu năm nay, Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam tổ chức tọa đàm "Khơi thông cơ chế thị trường tiếp sức hàng không Việt".

Theo TS Lương Hoài Nam - thành viên Hội đồng Tư vấn du lịch Việt Nam - việc duy trì trần giá vé máy bay ở Việt Nam hiện nay là "sự vô lý khủng khiếp". Do đó, ông đề nghị cần chấm dứt giá trần vé máy bay càng sớm càng tốt.

Ông Nam nêu ra ba lý do. Thứ nhất là việc quy định giá trần vé máy bay là không giống ai, bởi trên thế giới hiện nay không có nước nào quản lý vé máy bay bằng giá trần. Ngay ở nhiều nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia cũng không quản lý giá trần vé máy bay mà cạnh tranh tự do hoàn toàn, thị trường quyết định.

Thứ hai, theo ông Nam, việc quy định giá trần sẽ tước đi cơ hội tăng doanh thu, tăng lợi nhuận của các hãng hàng không trong các giai đoạn cao điểm như giai đoạn hè (tháng 6, 7) và giai đoạn Tết. "Nếu bỏ giá trần đi thì các hãng hàng không có cơ hội cải thiện thu nhập, doanh thu, lợi nhuận một cách hợp lý trong giai đoạn đó. Giá vé tăng ở một chiều nội địa là bình thường, còn việc để giá vé trần hơn 3 triệu đồng làm cho các hãng hàng không mất đi cơ hội cải thiện kết quả tài chính. Do đó, nên sớm bỏ giá trần", ông Nam phân tích.

Thứ ba, theo ông Lương Hoài Nam, vô hình trung giá trần kềm hãm sự tăng trưởng của thị trường nội địa. Bởi sự tăng trưởng của thị trường nội địa hoàn toàn không phụ thuộc vào có nhiều hay ít giá vé đắt. "Tăng trưởng của thị trường nội địa phụ thuộc vào việc có nhiều hay ít giá vé rẻ. Càng nhiều giá vé rẻ thị trường tăng trưởng càng tốt. Việc khống chế giá trần thực ra làm giá vé rẻ ít đi và khiến tăng trưởng thị trường nội địa chậm lại", ông Nam nói thêm và đề xuất cần sớm bỏ giá trần vé máy bay nội địa.

Đồng quan điểm này, TS Cấn Văn Lực cho rằng “Hiện nay chúng ta đã hội nhập, không thể một mình mình một quy định. Việc bỏ giá trần sẽ làm tăng khả năng thu hút đầu tư cho ngành hàng không, giá cả và các yếu tố cấu thành giá hàng không thay đổi rất nhanh, cứ áp giá trần là không theo kịp”.

Ông Trịnh Ngọc Thành - phó tổng giám đốc Vietnam Airlines - cho hay khung giá vé máy bay được quy định theo Luật Hàng không. Hiện nay giá sàn bằng 0, giá trần đang áp dụng và đợt điều chỉnh cuối cùng vào tháng 12-2015. Hầu như năm nào các hãng cũng họp mấy lần với Bộ Giao thông vận tải, Cục Hàng không về giá trần nhưng vẫn cứ đóng khung từ 2015 tới nay không có thay đổi.

"Nếu bỏ giá trần phải sửa luật. Sửa luật kéo dài tới bao giờ. Các hãng hàng không cần được gỡ khó, để tồn tại tới hết năm 2024. Chúng tôi không chờ được lâu đâu, cần có quyết sách sớm để các hãng sống, tồn tại được tới lúc thị trường hồi phục hoàn toàn", ông Thành nêu thêm.

Tổng giám đốc Bamboo Airways Nguyễn Mạnh Quân kiến nghị cho rằng: vai trò lịch sử của giá trần vé máy bay gần như không còn nữa và dù bỏ giá trần nhưng vẫn cần duy trì quản lý nhà nước trên những đường bay có một hãng vận chuyển, còn các đường bay có từ hai hãng trở lên sẽ trả về cơ chế thị trường.

"Bỏ giá trần hoặc nâng giá trần sẽ không ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, mà chúng ta có cơ hội đa dạng các mức vé, làm cho thị trường hàng không lành mạnh hơn. Việc này làm cho thị trường hàng không phát triển lành mạnh chứ không phải triệt tiêu đi", ông Quân nêu rõ.

Miên Vũ