Vỡ mộng làm giàu theo “trend”
Nhiều người đổ xô kinh doanh theo trend kiếm lời khi thấy một mặt hàng nào đó “phất lên”. Tuy nhiên, không ít trường hợp thua lỗ, đối mặt với đống nợ lớn.
Thời gian gần đây, thị trường trong nước đã chứng kiến mặt hàng ẩm thực bùng nổ, trở thành xu hướng khiến khách hàng phải xếp hàng chờ mua như cà phê muối, trà mãng cầu, trà chanh giã tay, bánh đồng xu, kem 10.000 đồng…
Không ít người thấy nhu cầu của thị trường đã bỏ việc ổn định, dồn tiền kinh doanh kiểu “bắt trend” để kiếm lời. Tuy nhiên, ngoài những người hốt bạc thì cũng có không ít người lâm cảnh thất bại, khóc dở mếu dở bởi những mặt hàng nổi lên đó đã nhanh chóng hết sốt.
Chịu cảnh thua lỗ vì ham làm giàu theo xu hướng
Theo chia sẻ của chị Trần Thị Thương (35 tuổi, Hà Nội) đang làm việc tại một doanh nghiệp có tiếng về F&B tại Hà Nội, chị đã quyết định kinh doanh “đu trend” khi thấy món cà phê muối bỗng trở thành trào lưu được giới trẻ rất ưa chuộng. Hồi tháng 6/2023, chị đã nghỉ việc và quyết tâm, dốc tiền để mở quán bán cà phê.
Đặt mua xe cà phê muối từ TP.HCM với giá 1,5 triệu đồng/chiếc, chị Thương tìm địa điểm rồi quyết định đặt những xe cà phê muối ở ngay tại các tòa nhà văn phòng lớn nhằm thu hút đông đảo dân công sở vốn có nhu cầu cao tới mua. Chị Thương mất khoảng gần 20 triệu đồng đầu tư vào 8 xe hàng rong bán cà phê. Khoản tiền này chưa tính đến lương nhân viên cùng các phụ phí khác.
Chị hy vọng rằng sẽ sớm thu hồi vốn và làm ăn có lời kể từ tháng thứ 2. Chị cho biết nếu thuận lợi thì chỉ sau hơn 1 tháng là có thể thu hồi vốn, hết tháng thứ 2 thì kiểu gì cũng có lời bởi món này đang rất hot.
Tuy nhiên, chị Thương không thể ngờ rằng xung quanh các khu vực chị chọn đã nhanh chóng có nhiều xe cà phê muối khác mọc lên chỉ chưa đầy nửa tháng kể từ ngày đầu tiên chị mở bán. Theo đó, mật độ các quán cà phê muối ngày càng dày lên với sức cạnh tranh ngày càng lớn, còn nhu cầu của khách lại nhanh chóng bão hòa.
Chị Thương cho biết doanh thu lúc đầu bán tốt khi được cả triệu đồng/ ngày cho mỗi xe. Tuy nhiên, tình hình sẽ trở nên khó kiểm soát khi xuất hiện các đối thủ cạnh tranh. Lúc này, chị mới hiểu rằng mình làm được thì người ta cũng làm được bởi kinh doanh theo trend thực chất là chỉ ăn theo xu hướng, lại không cần quá nhiều vốn, do đó nhiều người cũng nắm bắt thời cơ để kiếm lời.
Chị cho hay cả 8 điểm bán của mình đều có vô số đối thủ khác tới cạnh tranh. Điều này cho thấy mọi người đua kinh doanh theo trend nhiều như thế nào.
Chị Thương cũng cho biết thêm chỉ sau 1 tháng, đâu đâu cũng thấy người bán cà phê muối. Có tới 10 xe bán ở một con phố chỉ dài trăm mét.
Vì không tìm được địa điểm bán hàng nào ít đối thủ cạnh tranh và cà phê muối cũng không còn hút khách như trước, chị Thương đã không thể cầm cự nổi, đành ngậm ngùi dẹp bỏ dự án khởi nghiệp của mình chỉ sau 1 tháng và 2 lần nhập hàng. Chị bán 4 chiếc xe đẩy, còn 4 cái thì để trong kho bởi thị trường lúc này đã bão hòa và không ai muốn mua.
Sau khi trừ các chi phí, chị Thương bị lỗ hơn 10 triệu đồng. Thế nhưng, chị đã mất đi công việc chính thức vốn là mơ ước của bao người. Chị Thương tiếc nuối chia sẻ rằng đó là bài học đắt giá của bản thân trong quá trình khởi nghiệp làm giàu. Thực sự là không thể vội vàng trong việc kinh doanh.
Chủ một cửa hàng bánh đồng xu phô mai trên phố Phạm Ngọc Thạch (quận Đống Đa) cũng kinh doanh đu trend nhưng không may mắn như chị Thương. Người này thua lỗ tới gần trăm triệu đồng do dồn tiền kinh doanh bánh đồng xu phô mai.
Chi gần 40 triệu đồng để mua 3 chiếc máy làm bánh vào thời điểm loại bánh này đang “hot” nhất. Cùng với đó thuê cửa hàng, nhân công và mua nguyên vật liệu đã khiến anh tốn ngót nghét tổng trăm triệu đồng.
Người này cho biết: “Thời gian đầu bán rất chạy. Thế nhưng chỉ sau khoảng 1 tháng, lượng bánh bán ra trong ngày bắt đầu sụt giảm đột ngột, khách hàng chẳng còn mặn mà với loại bánh đồng xu Hàn Quốc, một miếng cắn kéo dài sợi phô mai cả nửa mét này nữa.
Từ 300-400 chiếc/ngày giảm xuống còn 200, rồi 100 và đến bây giờ chỉ khoảng vài chục chiếc. Hôm nào kém may mắn, cả cửa hàng chỉ bán được khoảng 16 chiếc mỗi ngày”.
Anh chỉ vào ba chiếc máy nướng bánh và cho biết chúng luôn trong trạng thái nguội ngắt, nằm chờ khách phía trước cửa hàng. Anh cũng cho biết thêm lúc nhập máy khá đắt, khoảng hơn 13 triệu đồng. chiếc. Hiện tại, mỗi chiếc có giá chỉ còn lại số lẻ nhưng cũng không ai mua.
Ông chủ này buồn bã cho hay vẫn cố gắng cầm cự dù ế ẩm bởi mặt bằng kinh doanh đã thuê dài hạn, giờ đành cố xoay xở để có thể vớt vát lại vốn, bởi tiền vốn cũng là tiền đi vay mượn, do đó anh phải lo trả nợ cho xong.
Anh Trần Quang (quận Hà Đông) cũng chia sẻ chuyện kinh doanh của mình khi đu theo xu hướng. Anh là người kiếm đậm với món cà phê muối, nên đã tự tin để đu trend bán trà mãng cầu, tuy nhiên cũng sớm nhận thất bại.
Ngoài ra, anh còn đau đầu khi vội vàng xuống tiền chốt mua nhượng quyền thương hiệu đồ uống Mixue.
Anh cho biết công ty mẹ lúc đầu cam kết trong vòng bán kính 2km sẽ không có cửa hàng cùng hệ thống cạnh tranh và giữ nguyên giá bán của sản phẩm. Tuy nhiên, sau đó, một con phố có tới 2-3 quán cùng thương hiệu. Đó là chưa kể họ còn đột ngột giảm giá một số sản phẩm trên toàn hệ thống nên những quán như của anh không thể làm ăn được.
Hiện anh Quang đang rơi vào cảnh khóc dở mếu dở. Chi phí đầu tư cả tiền tỷ nhưng lại phải đi nhặt tiền lẻ mỗi ngày bởi công ty mẹ ép bán giá rẻ, cùng với đó là sức ép cạnh tranh từ chính hệ thống và các thương hiệu khác khiến công việc kinh doanh trở nên khó khăn và nghẹt thở.
Ngoài anh Quang, các cửa hàng Mixue đang bị rao bán và chuyển nhượng với giá từ vài trăm triệu đến hơn 1 tỷ đồng tùy theo diện tích và vị trí sau giai đoạn mở rộng với tốc độ chóng mặt. Hầu hết người bán muốn chuyển nhượng cả quán, gồm nội thất, bàn ghế, dụng cụ pha chế và nhiều thứ khác…
Thận trọng khi kinh doanh theo xu hướng
Theo giới chuyên gia trong lĩnh vực F&B, người đầu tư có thể nhanh chóng kiếm được dòng tiền ngắn hạn khi kinh doanh theo trend. Tuy nhiên, cách thức này lại tồn tại nhiều rủi ro, thậm chí là phá sản nếu không có kế hoạch và chiến lược bài bản.
Thách thức đầu tiên là về tính thời điểm. Thông thường, những xu hướng này có tính chất ngắn hạn với sự lan truyền nhanh chóng qua mạng xã hội khiến người tiêu dùng tò mò. Do người tiêu dùng thỏa mãn rất nhanh, nên người kinh doanh gia nhập chậm sẽ đối mặt với tình trạng giảm cầu và khó thu hồi vốn ngay từ khởi đầu.
Thách thức thứ hai là do tính chất thời vụ. Những người kinh doanh theo xu hướng sẽ gặp khó khi xây dựng một tệp khách hàng trung thành bởi những món hàng này chỉ là trào lưu, chóng nở rộ rồi tàn lụi. Hôm nay người tiêu dùng thích món này, nhưng ngày mai họ có thể tò mò với món khác.
Thách thức lớn khác là về an toàn thực phẩm. Đa số người tham gia kinh doanh theo xu hướng thường là cá nhân không được đào tạo kỹ lưỡng về an toàn thực phẩm. Do đó, lúc đầu người tiêu dùng thấy háo hức nhưng rồi dễ thất vọng và thậm chí có tâm lý “tẩy chay”. Vì lý do này mà mặt hàng có thể sốt xình xịch nhưng lại sớm nguội lạnh, không ai còn quan tâm.
Ông Trần Trọng Tráng, Giám đốc kinh doanh Công ty Cổ phần Chiko Food, khuyến cáo: “Kinh doanh sản phẩm theo trend cần “đánh nhanh - rút gọn", không nên đầu tư lớn, địa điểm tốn kém để bán sản phẩm trend như một mặt hàng mang tính bền vững".