Cần giảm chi phí logistic để tăng khả năng cạnh tranh kinh tế
Hiện nay, nước ta vẫn nằm trong danh sách những quốc gia có chi phí logistics cao, do đó, cần phải tối ưu hóa mục này để nền kinh tế có thêm sức cạnh tranh.
Từ trước đến nay, logistics (vận tải, kho bãi…) luôn được đánh giá là loại hình dịch vụ quan trọng đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế xã hội. Hiện nay, ngành logistics của Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc nhờ vào các chính sách khuyến khích của Nhà nước. Tuy nhiên, chi phí logistics của Việt Nam vẫn ở mức cao nên cần xem xét, tối ưu hóa thì mới có thể tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Ngành tăng trưởng cao với mức 2 con số
Việc phát triển dịch vụ logistics vừa đem lại giá trị gia tăng, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh và còn gắn liền với hoạt động xuất nhập khẩu thương mại cũng như hạ tầng giao thông, công nghệ thông tin…
Ông Trần Duy Đông – Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra nhận định về ngành logistics của Việt Nam trong những năm qua đã tích cực hoàn thiện cơ chế, chính sách cũng như cơ cấu hạ tầng logistics. Do đó, năng lực và thứ hạng của ngành logistics Việt Nam đã cải thiện rõ rệt trên thị trường.
Theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới, hiện tại ngành logistics Việt Nam đang xếp vị trí 64/160 quốc gia có mức độ phát triển logistics nhanh nhất, đồng thời, đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN. Trung bình, tốc độ phát triển của ngành logistics Việt Nam đạt 14-16%/năm với quy mô 40-42 tỷ USD/năm.
Trong vài năm trở lại đây, các doanh nghiệp logistics Việt Nam cũng tăng nhanh về số lượng và chất lượng. Theo số liệu thống kê tính đến thời điểm hiện tại trên cả nước có hơn 3.000 doanh nghiệp vận tải và logistics cùng với khoảng 25 tập đoàn giao nhận hàng đầu thế giới đang hoạt động tại Việt Nam.
Ngoài ra, cơ sở hạ tầng và vật chất kĩ thuật như đường bộ, cảnh hàng không, cảng biển, kho bãi, trung tâm logistics không ngừng được mở rộng và hoàn thiện. Qua đó đóng góp một phần cực kì quan trọng vào quá trình phát triển mạnh mẽ của ngành logistics Việt Nam.
Tuy nhiên, thách thức được đặt ra cho ngành logistics là chưa có hành lang vận tải đa phương thức trong khi đó nhu cầu trung chuyển chất lượng cao đảm bảo chất lượng hàng hóa lại rất lớn.
Trên thực tế, nước ta vẫn còn thiếu các khu kho vận tập trung ở vị trí chiến lược, đồng bộ với hệ thống cảng, đường bộ, sân bay, cơ sở sản xuất. Bên cạnh đó, những doanh nghiệp logistics của nước ta vẫn bị hạn chế về quy mô, nhân lực hay nguồn vốn.
Đa phần những doanh nghiệp đều là vừa và nhỏ hoạt động manh mún, thiếu liên kết và không được đào tạo bài bản. Đây chính là những vấn đề đặt ra thách thức rất lớn với ngành logistics Việt Nam trong thời gian sắp tới.
Tìm cách để giảm chi phí logistics
Một trong những vấn đề lớn được đặt ra là làm cách nào để giảm chi phí logistics, từ đó sẽ giúp giảm giá thành thì mới có thể nâng cao lợi thế cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ là mục tiêu quan trọng được Chính phủ, các cơ quan ban ngành đặt ra và quyết liệt triển khai.
Năm 2022, chi phí logistics ở nước ta ước tính chiếm khoảng 17% tổng sản phẩm trong nước (GDP). Con số này vẫn khá cao để có thể cạnh tranh với mức bình quân của thế giới.
Theo kế hoạch hành động nâng cao năng lực và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đặt ra mục tiêu đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5-6%, tốc độ tăng trưởng đạt 15-20%/năm, về chi phí sex giảm xuống tương đương 16-20% GDP.
Muốn đạt được điều này thì bắt buộc phải có sự thay đổi trong cơ sở hạ tầng kĩ thuật. Ông Trần Duy Đông - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết thêm Quốc hội đã quyết nghị chi 2,87 triệu tỷ đồng kế hoạch đầu tư công trung hạn để cung cấp cho các công trình, dự án.
Trong hai năm 2022-2023, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội ca đã tung ra thị trường hơn 143.000 tỷ đồng cung cấp cho các công trình, dự án quan trọng.
Một phần trong nguồn lực này được dành cho việc đầu tư hạ tầng giao thông của ngành logistics. Trong thời gian qua nhiều dự án trọng điểm, tuyến đường cao tốc kết nối vùng miền tiện lợi cho trung chuyển đã được hoàn thiện,
Mục tiêu được đặt ra đến năm 2025 cả nước sẽ hoàn thành 3.000km đường cao tốc và đến năm 2030, hoàn thành 5.000km đường cao tốc. Bên cạnh đó, những đoạn đường ven biển, sân bay, cảng biển… cũng se được hoàn thành và cải thiện góp phần tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Đồng thời, đây cũng là một cách để giảm chi phí cho các doanh nghiệp.
Ông Thomas Rooney - Quản lý cấp cao của Công ty dịch vụ bất động sản Savills Hà Nội cho rằng, Việt Nam vẫn chưa khai thác hết tiềm năng của thị trường logistics. Nguồn cung chưa thật sự đáp ứng đủ với nhu cầu do đó phải có những mô hình linh hoạt, tối ưu hơn nữa, cũng như các kho bãi phải mở rộng diện tích.
Ví dụ như ngành thương mại điện tử cần phải thuê diện tích kho lớn để có thêm không gian cho việc lắp đặt hệ thống, hỗ trợ đóng gói. Bên cạnh đó, những nhà sản xuất quốc tế với những mặt hàng giá trị gia tăng cao đều cần đến kho bãi để lưu trữ hàng hóa sau khi đã sản xuất.
Thực tế cho thấy nguồn cung mặt bằng nhà kho ở Việt Nam vẫn chưa nhiều, vì thế, các nhà đầu tư nên cân nhắc việc xây dựng kho cảng theo hình thức thông minh hơn, hoặc tích hợp diện tích để có thể khai thác sử dụng một cách triệt để.
Lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đề nghị các địa phương phải hỗ trợ để xây dựng chính sách phát triển logistics hiệu quả, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương. Tuy nhiên, vẫn phải đảm bảo việc tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển dịch vụ này và tiếp cận nguồn vốn, phát triển thị trường…
Giải quyết được vấn đề logistics sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến việc cạnh tranh kinh tế trên thị trường. Đồng thời, tháo gỡ, giải quyết những khó khăn về xuất, nhập khẩu của Việt Nam với các quốc gia khác.