Xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp điện tử sẽ hỗ trợ tăng trưởng nền kinh tế những tháng cuối năm?
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu máy tính cùng linh kiện trong tháng 8/2023 là gần 5,3 tỷ USD, so với tháng 7 đã tăng 4%. Điều đáng nói, đây là tháng thứ 4 liên tiếp kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng này tăng trưởng dương.
Số liệu từ Tổng Cục Thống kê cho thấy, công nghiệp điện tử chiếm gần 18% giá trị sản xuất công nghiệp. Vì thế, đây là một ngành sản xuất vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế của Việt Nam.
Trong những năm qua, nhiều hãng điện tử lớn trên thế giới cũng đã đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất sản phẩm điện tử công nghệ cao ở Việt Nam, điển hình như Samsung, Foxconn, Fukang Technology và LG Display Hải Phòng… Trong bối cảnh suy thoái kinh tế trên toàn cầu, xuất khẩu 2 nhóm hàng công nghiệp điện tử sẽ càng thể hiện rõ vai trò trụ đỡ quan trọng khi liên tục tăng trưởng qua các tháng, đồng thời trở thành một trong những động lực cho xuất khẩu hàng hóa nói chung.
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu máy tính cùng linh kiện trong tháng 8/2023 là gần 5,3 tỷ USD, so với tháng 7 đã tăng 4%. Điều đáng nói, đây là tháng thứ 4 liên tiếp kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng này tăng trưởng dương.
Bên cạnh đó, tháng 8 năm nay, xuất khẩu điện thoại và linh kiện cũng đã tăng 16% so với tháng 7, đạt 5,2 tỷ USD, ghi nhận 3 tháng liên tiếp tăng trưởng dương. Liên quan đến vấn đề này, số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy, chỉ số sản xuất công nghiệp trong 8 tháng đầu năm chỉ rõ, ngành sản xuất sản phẩm điện tử, máy tính và sản phẩm quang học đã giảm xuống còn 3,9%. Con số này thấp hơn mức giảm 5,1% của 5 tháng; 4,6% của 6 tháng cùng với mức giảm 4,3% của 7 tháng.
Theo Tổng cục Thống kê, đây là một tín hiệu tích cực về sự phục hồi của sản xuất và xuất khẩu sản phẩm điện tử, máy tính và linh kiện trong năm nay; đồng thời đóng góp vào sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam nói chung.
Tính chung 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu mặt hàng máy tính và linh kiện đạt 35,9 tỷ USD, chiếm đến gần 16% tổng kim ngạch xuất khẩu, so với cùng kỳ năm trước đã giảm nhẹ 2%. Đáng chú ý, đây là mức giảm thấp nhất trong nhóm của các mặt hàng xuất khẩu dẫn đầu. Trong khi đó, xuất khẩu điện thoại và linh kiện đạt 33,9 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2022 đã giảm 15,5%, chiếm gần 15% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa.
Thời điểm hiện tại, Mỹ và Trung Quốc đang là thị trường tiêu thụ nhiều sản phẩm điện tử Việt Nam nhất trong 8 tháng đầu năm, chiếm đến gần 48% tổng kim ngạch xuất khẩu của 2 mặt hàng điện tử chính. Diễn biến trái chiều vẫn xuất hiện ở mảng xuất khẩu hàng điện tử. Kim ngạch xuất khẩu máy tính, điện thoại và linh kiện sang thị trường Trung Quốc trong 8 tháng đầu năm đạt 17,6 tỷ USD, so với cùng kỳ tăng 6%. Song xuất khẩu hàng điện tử sang thị trường Mỹ chỉ đạt 15,9 tỷ USD, giảm 18% so với cùng kỳ năm 2022.
Theo thông tin từ Bộ Công Thương, với những ngành 90% nguồn cung dành cho xuất khẩu như điện tử thì việc các đối tác lớn của Việt Nam như EU và Mỹ giảm chỉ tiêu mua sắm với những sản phẩm thông thường cũng như xa xỉ khiến cho khối lượng đơn đặt hàng giảm mạnh. Việc Trung Quốc mở cửa trở lại cũng tạo thêm nhiều áp lực cạnh tranh với hàng xuất khẩu cùng chủng loại của Việt Nam.
Ngành điện tử của Việt Nam dù được đánh giá là ngành công nghiệp mũi nhọn nhưng vẫn mới chỉ dừng ở giai đoạn đầu trong chuỗi sản xuất sản phẩm điện tử. Ngoài ra, ngành này vẫn chủ yếu phụ thuộc vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Hiện nay, nhiều hãng điện tử lớn trên thế giới cũng đang dịch chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam, đồng thời tìm kiếm nhà cung cấp.
Đại diện VEIA cho biết, đây là cơ hội của các doanh nghiệp Việt Nam. Những ‘ông lớn’ như Apple, Samsung khi mở rộng chuỗi cung ứng sẽ giúp các doanh nghiệp trong nước được hưởng lợi. Tuy nhiên, mức lợi nhuận sẽ rất mỏng bởi FDI sẽ đưa cả hệ thống sản xuất và nhân lực sang nước ta.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp của Việt Nam lại chủ yếu ở quy mô vừa và nhỏ, khó đáp ứng được những yêu cầu khắt khe về vốn và công nghệ. Dù có được chuyển giao công nghệ thì đội ngũ nhân sự cũng chưa đủ khả năng để tiếp nhận.
Ngoài ra, hàng điện tử Việt Nam còn một điểm yếu khác, đó là các doanh nghiệp vẫn chưa tập trung vào chế biến sâu, chưa phát triển sản phẩm xuất khẩu có hàm lượng công nghệ và chất xám cao. Bên cạnh đó, tỷ trọng sản phẩm chế biến và chế tạo có giá trị gia tăng cao còn thấp. Song theo Tổng cục Thống kê, ngành công nghiệp điện cần bồi dưỡng và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Từ đó, có chiến lược cạnh tranh phù hợp, tham gia nhiều hơn nữa về chuỗi giá trị toàn cầu.
Đặc biệt, các doanh nghiệp cần đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, đồng thời mở rộng thị trường xuất khẩu. Đồng thời, cần tận dụng tối đa lợi thế từ những Hiệp định thương mại tự do (FTA) cũng đã có hiệu lực. Liên quan đến vấn đề này, ông Darren Seah, Giám đốc khối đầu tư và chuyển đổi công nghiệp của Công ty Constellar cho biết: “Việt Nam đang hội tụ nhiều yếu tố để trở thành trung tâm sản xuất điện tử của châu Á”.
Ông cũng bổ sung, để tiến gần hơn đến mục tiêu này, các doanh nghiệp Việt cần kiểm soát chất lượng sản phẩm, tăng cường kết nối cũng như hỗ trợ từ các đối tác khác như Malaysia, hay Thái Lan để đảm bảo xuất khẩu.