Thông tư 68 và hệ thống KRX - Chìa khóa giúp TTCK Việt Nam nâng hạng

Việt Nam đang tiến gần hơn đến mục tiêu nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, với hàng loạt nỗ lực cải cách từ cơ quan quản lý. Trong đó, Thông tư 68/2024/TT-BTC được xem là một bước đi quan trọng nhằm minh bạch hóa giao dịch, cải thiện tính thanh khoản và đáp ứng các tiêu chí nâng hạng của MSCI và FTSE Russell. Bên cạnh đó, việc triển khai hệ thống giao dịch mới KRX, rút ngắn thời gian mở tài khoản đầu tư gián tiếp và nâng cấp cơ chế thanh toán trung tâm CCP cũng là những yếu tố thúc đẩy quá trình nâng hạng.

Đẩy mạnh cải cách, hướng tới thị trường mới nổi

Trong thời gian qua, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã tích cực làm việc với các tổ chức tài chính quốc tế như MSCI, FTSE Russell và Ngân hàng Thế giới (WB) để từng bước nâng cao tính minh bạch và khả năng tiếp cận thị trường.

Một trong những cải cách quan trọng là việc triển khai Thông tư 68/2024/TT-BTC, tập trung vào:

• Công bố thông tin giao dịch lỗi: UBCKNN đề xuất sửa đổi quy định theo hướng chỉ công bố thông tin về tổ chức có giao dịch không thanh toán, thay vì tiết lộ danh tính đại diện có thẩm quyền.

• Xử lý giao dịch lỗi (fail trade): Hiện mỗi công ty chứng khoán (CTCK) có cách xử lý khác nhau, gây khó khăn cho nhà đầu tư. UBCKNN đã làm việc với các CTCK để thống nhất quy trình, đảm bảo tính nhất quán khi triển khai dịch vụ Non-prefunding (NPF).

• Giữ room ngoại cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài (NĐTTCNN): Khi hệ thống giao dịch KRX vận hành vào tháng 5-6/2025, room ngoại sẽ được giữ đến thời điểm T+3, giúp NĐTTCNN không bị mất quyền mua lại cổ phiếu.

Bên cạnh đó, UBCKNN đang đẩy nhanh việc triển khai tài khoản giao dịch tổng (OTA), giúp đơn giản hóa quá trình đặt lệnh cho các quỹ đầu tư nước ngoài. Việc này sẽ giúp các quỹ quản lý hiệu quả hơn, đảm bảo khớp lệnh với cùng một mức giá cho tất cả các quỹ mà công ty đó quản lý.

Tăng cường tính thanh khoản và hút vốn đầu tư ngoại

Để tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn ngoại, Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN, giúp rút ngắn thời gian mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp. Việc sửa đổi này dự kiến hoàn tất trong tháng 3/2025, giúp nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường chứng khoán Việt Nam nhanh hơn.

Song song đó, hệ thống giao tiếp điện tử giữa các công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký (STP) cũng đang được hoàn thiện. VSDC đã bổ sung chức năng mới, cho phép các tổ chức này trao đổi thông tin nhanh chóng và chính xác, giảm thiểu rủi ro giao dịch.

Một bước cải tiến quan trọng khác là triển khai cơ chế thanh toán trung tâm CCP, giúp giảm rủi ro thanh toán, nâng cao tính an toàn và hiệu quả của thị trường. Dự kiến mô hình này sẽ được triển khai vào năm 2026.

Kỳ vọng nâng hạng từ FTSE Russell vào tháng 4/2025

Tổ chức xếp hạng FTSE Russell sẽ công bố kết quả đánh giá phân loại thị trường vào ngày 9/4/2025, với khả năng cao Việt Nam sẽ được nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging Market). Trước đó, FTSE Russell sẽ thực hiện một loạt cuộc họp tham vấn với các cơ quan liên quan:

• Ngày 4/3/2025: Ủy ban Cố vấn Phân loại Quốc gia FTSE nhóm họp

• Tuần 10/3/2025: Các ủy ban cố vấn cổ phiếu khu vực họp

• Ngày 20/3/2025: Hội đồng Cố vấn Chính sách FTSE Russell họp

• Ngày 2/4/2025: Hội đồng Quản trị Chỉ số FTSE Russell họp trước khi ra quyết định cuối cùng

Nếu được nâng hạng, Việt Nam sẽ thu hút hàng tỷ USD từ các quỹ đầu tư quốc tế, đặc biệt là các quỹ ETF chuyên đầu tư vào thị trường mới nổi. Điều này không chỉ cải thiện tính thanh khoản mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Với các nỗ lực cải cách mạnh mẽ từ UBCKNN và các cơ quan liên quan, TTCK Việt Nam đang ngày càng tiệm cận các tiêu chí nâng hạng. Nếu được công nhận là thị trường mới nổi, Việt Nam sẽ có cơ hội thu hút dòng vốn ngoại lớn, thúc đẩy sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng thị trường.

Bên cạnh đó, việc triển khai hệ thống KRX, tài khoản giao dịch tổng và rút ngắn thời gian mở tài khoản đầu tư sẽ giúp thị trường vận hành hiệu quả hơn, tạo thuận lợi cho cả nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế. Trong thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục hoàn thiện các cơ chế pháp lý và thực hiện các bước cần thiết để đảm bảo quá trình nâng hạng diễn ra suôn sẻ.